کمپرسور یخچال قلب تپنده سیستم سرمایشی آن است. این قطعه با فشرده‌سازی گاز مبرد، سرمای مورد نیاز را تأمین می‌کند و بدون عملکرد درست آن، یخچال نمی‌تواند دمای مناسب را حفظ کند. به همین دلیل، آشنایی با علائم خرابی کمپرسور و روش‌های تست آن برای کاربران خانگی و تکنسین‌های فنی ضروری است. در این مقاله، ضمن معرفی نشانه‌های رایج خرابی کمپرسور، نحوه تست آن را نیز بررسی می‌کنیم.
کمپرسور (Compressor) قطعه‌ای الکترو-مکانیکی است که گاز مبرد را از اواپراتور به کندانسور منتقل کرده و با فشرده‌سازی آن، باعث کاهش دمای داخل یخچال می‌شود. این فرآیند با روشن و خاموش شدن مداوم کمپرسور در طول شبانه‌روز انجام می‌گیرد.
عملکرد صحیح کمپرسور نقش مستقیمی در مصرف برق، ماندگاری مواد غذایی و صدای دستگاه دارد. اگر این قطعه خراب شود، سرمایش یخچال به‌طور کامل متوقف شده یا به شدت کاهش می‌یابد.
علائم اصلی خرابی کمپرسور یخچال
شناسایی سریع نشانه‌های خرابی کمپرسور می‌تواند از آسیب‌های جدی‌تر به یخچال جلوگیری کند. در ادامه با رایج‌ترین علائم این مشکل آشنا می‌شویم:
1. یخچال سرد نمی‌شود
اولین و مهم‌ترین نشانه خرابی کمپرسور، عدم سرمایش کافی داخل یخچال و فریزر است. اگر غذای داخل یخچال گرم باقی می‌ماند یا یخ نمی‌بندد، احتمال خرابی کمپرسور بالاست. البته ممکن است این مشکل به دلایل دیگری مثل خرابی ترموستات یا گاز مبرد هم باشد، اما کمپرسور باید در اولویت بررسی قرار گیرد.
2. کمپرسور صدای غیرعادی می‌دهد
کمپرسورهای سالم در زمان روشن شدن، صدای یکنواخت و کوتاهی تولید می‌کنند. اگر متوجه شدید که کمپرسور:
- صدای تق‌تق، وزوز بلند یا لرزش شدید دارد
- صدای کارکرد آن بیش‌ازحد طولانی شده
- یا به‌طور مداوم خاموش و روشن می‌شود
احتمال خرابی در موتور یا رله آن وجود دارد.
3. افزایش دمای بدنه یخچال
اگر بدنه یا پشت یخچال بیش‌ازحد گرم شده باشد، می‌تواند نشانه عملکرد غیرعادی کمپرسور باشد. گرمای زیاد معمولاً به دلیل کار مداوم کمپرسور و عدم استراحت آن ایجاد می‌شود.
4. مصرف بالای برق
افزایش ناگهانی قبض برق می‌تواند ناشی از خرابی کمپرسور باشد، چراکه کمپرسور معیوب برای حفظ دما مجبور است مداوم کار کند و این مسئله مصرف برق را بالا می‌برد.
5. شنیدن صدای کلیک مکرر
وقتی کمپرسور سعی می‌کند روشن شود اما موفق نمی‌شود، صدای “کلیک” از پشت یخچال شنیده می‌شود. این صدا نشان‌دهنده تلاش کمپرسور برای شروع به کار و عدم موفقیت آن است. در این شرایط، احتمال خرابی رله استارت یا خود موتور کمپرسور زیاد است.
6. یخچال یکسره کار می‌کند یا کاملاً خاموش است
اگر یخچال بدون توقف کار می‌کند یا اصلاً روشن نمی‌شود، کمپرسور باید بررسی شود. در حالت اول ممکن است موتور کمپرسور گیر کرده باشد و در حالت دوم، احتمال سوختن آن بالاست.
نحوه تست عملکرد کمپرسور یخچال
قبل از نتیجه‌گیری در مورد خرابی کمپرسور، باید تست‌هایی انجام شود. این مراحل معمولاً توسط تکنسین متخصص انجام می‌شود، اما در ادامه مراحل کلی را توضیح می‌دهیم:
1. تست مقاومت کمپرسور با مولتی‌متر
- یخچال را از برق بکشید.
- سیم‌های متصل به کمپرسور را جدا کنید.
- با استفاده از مولتی‌متر، پایه‌های کمپرسور (C، S، R) را بررسی کنید.
- مقاومت بین C و R، و C و S باید عددی غیر صفر باشد، اما مقاومت بین S و R باید مجموع دو مقاومت قبلی باشد.
- اگر مقاومت بی‌نهایت یا صفر مطلق باشد، کمپرسور معیوب است.
2. بررسی اتصالات و رله استارت
گاهی مشکل از خود کمپرسور نیست، بلکه از رله استارت یا اورلود آن است. رله استارت قطعه‌ای است که جریان را به کمپرسور می‌رساند. اگر این قطعه خراب باشد، کمپرسور روشن نمی‌شود.
- رله را جدا کنید و بررسی کنید که آیا صدای لق شدن یا سوختگی در آن وجود دارد.
- تست رله با مولتی‌متر نیز امکان‌پذیر است؛ اگر مقاومت صفر یا بی‌نهایت باشد، باید تعویض شود.
3. بررسی صدا و لرزش کمپرسور هنگام کار
اگر کمپرسور هنگام کار لرزش زیاد دارد یا صدای غیرعادی تولید می‌کند، احتمال خرابی مکانیکی در آن وجود دارد. این موارد معمولاً به تعویض کامل کمپرسور منجر می‌شوند.
4. تست جریان مصرفی کمپرسور
با استفاده از آمپرمتر، جریان الکتریکی کمپرسور در حین کار اندازه‌گیری می‌شود. اگر این عدد از جریان نامی درج‌شده روی کمپرسور بیشتر باشد، نشانه بار زیاد یا نیم‌سوز بودن کمپرسور است.
تعمیر یا تعویض کمپرسور؛ چه زمانی لازم است؟
اگر تست‌ها نشان دادند که کمپرسور سوخته یا نیم‌سوز شده، تعمیر آن توصیه نمی‌شود. به‌دلیل هزینه بالا، تخصص موردنیاز و نیاز به تجهیزات خاص (مانند جوشکاری لوله‌ها، شارژ گاز و وکیوم)، تعویض کمپرسور گزینه ایمن‌تری است.
توجه: تعویض کمپرسور باید تنها توسط تعمیرکار مجاز و متخصص انجام شود. هرگونه اشتباه در این فرآیند می‌تواند منجر به نشتی گاز، آتش‌سوزی یا خرابی مجدد شود.
چگونه از خرابی کمپرسور جلوگیری کنیم؟
با رعایت چند نکته ساده می‌توانید عمر کمپرسور یخچال را افزایش دهید:
- یخچال را در جای خنک و دارای تهویه مناسب قرار دهید.
- از قرار دادن مواد داغ در داخل یخچال خودداری کنید.
- یخچال را بیش‌ازحد پر نکنید، تا جریان هوا به‌درستی گردش کند.
- مرتب کندانسور را تمیز کنید، تا تبادل حرارت به‌خوبی انجام شود.
- در صورت مشاهده هرگونه صدای غیرعادی، سریعاً بررسی فنی انجام دهید.
کمپرسور یخچال قطعه‌ای حیاتی برای عملکرد صحیح دستگاه است. اگر یخچال به‌درستی خنک نمی‌کند، صداهای غیرعادی تولید می‌کند یا مصرف برق بالا رفته، احتمال خرابی کمپرسور وجود دارد. با تست‌های ساده توسط مولتی‌متر، بررسی صدا و جریان، می‌توان مشکل را شناسایی کرد. در صورت تأیید خرابی، تعویض کمپرسور با قطعه اصل و توسط تکنسین مجرب انجام شود.
بدون دیدگاه